Σχολή μπούντο με πολλούς μαθητές; Γίνεται;
14/05/2014
Σε αυτό το άρθρο θα αναλύσουμε τη πρόταση που αναγράφεται στο βιβλίο που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις "Μέση οδός" (σ.50) "Στο Ντότζο" του Ντέιβ Λόουρι.
"Τα μπούντο αν διδάσκονται όπως πρέπει, δεν μπορούν ποτέ να έχουν τεράστιο κοινό"
Ο λόγος που σκέφτηκα να γράψω πάνω σε αυτό είναι γιατί διαβάζοντας το σκέφτηκα ότι αυτό δίνει μια καλή δικαιολογία σε όσες σχολές δεν έχουν μαθητές. Δηλαδή, δεν έχω μαθητές, άρα, κάνω καλό μπούντο. Ευτυχώς τα πράγματα δεν είναι έτσι.
Δε διαφωνώ πλήρως με το συγγραφέα αλλά προσπαθώντας να εμβαθύνω θέτω το ερώτημα τι σημαίνει "όπως πρέπει;" και διαπιστώνω τα εξής.
Απουσία διδακτικής μεθόδου. Διδακτική είναι η επιστήμη που ασχολείται με μορφές διδασκαλίας και τρόπους μάθησης. Αυτός ο τομέας ήταν άγνωστος στα μπούντο. Η μοναδική διδακτική μέθοδος ήταν η συνεχής επανάληψη. Στις μέρες μας υπάρχουν εκατοντάδες διαφορετικοί τρόποι που προάγουν τη γνώση. Και όταν λέμε γνώση εννοούμε τη πληροφορία που μπορεί πρακτικά να εφαρμοστεί. Οι σύγχρονοι μάλιστα μαχόμενοι των αδιάκοπων επαναλήψεων στις πολεμικές τέχνες υποστηρίζουν ότι δεν υπάρχει λόγος να κάνεις χιλιάδες φορές το ίδιο λάθος. Δηλαδή, στόχος είναι η κατάκτηση της γνώσης και όχι η επανάληψη αυτή καθεαυτή. Σκοπός της διδακτικής μεθόδου είναι να δημιουργήσει κριτική άποψη. Εδώ ξεκινάνε τα σοβαρά προβλήματα των εκπαιδευτών. Οι πολεμικές τέχνες είναι πλέον τόσο ολοκληρωμένα συστήματα όπου κάθε κίνηση, τεχνική, επίθεση κ.λπ. είναι συγκεκριμένη. Έτσι δημιουργείται μια βάση δεδομένων πάνω στην οποία δε μπορεί να παρεκκλίνει κανείς. Αυτό σημαίνει με απλά λόγια ότι όταν μια επίθεση γίνεται με διαφορετικό τρόπο ακόμα και από τον εκπαιδευτή τότε, είναι λάθος. Ο μαθητής έχει πρόσβαση στη πληροφορία μέσω πολλών τρόπων και αντιλαμβάνεται ότι ο δάσκαλος έχει κενά μάθησης.
Παράδειγμα των προαναφερομένων είναι ο ιδρυτής του Aikido, Morihei Ueshiba. Όπως αναφέρει ο μαθητής του Morihiro Saito, "Ο δάσκαλος έβλεπε τον εαυτό του σε βίντεο και μας έλεγε "Αυτό το βήμα δε μπορώ να το κάνω γρήγορα και σωστά, χρειάζομαι περισσότερη δουλειά".
Επιφόρτιση του δασκάλου των μπούντο με τη δημιουργία υγιούς(πολεμικού) χαρακτήρα. Στο χώρο που γεννήθηκαν οι πολεμικές τέχνες θεωρείτο δεδομένο ότι ο δάσκαλος εκτός από εκπαιδευτής της πολεμικής τέχνης είναι α) Πνευματικά ανώτερος β) έχει σαν πρόσθετο ρόλο τη σμίλευση ενός πολεμικού χαρακτήρα. Αυτό γινόταν κατ’ αρχήν με τη διάλυση του υπάρχοντος χαρακτήρα και εν συνεχεία με τη δημιουργία νέων χαρακτηριστικών της προσωπικότητας. Οι τρόποι είχαν πάντοτε σα στόχο τη διάλυση του εγωισμού. Παράλογες απαιτήσεις, τυφλή υπακοή, επιτηδευμένοι τραυματισμοί στη προπόνηση, κακή κριτική για οτιδήποτε και πολλά άλλα ήταν κάποια από τα εμπόδια που έπρεπε να περάσει κάποιος για να κατακτήσει τη τέχνη. Το αποτέλεσμα όλων αυτών των δοκιμασιών δεν ήταν πάντα η δημιουργία ενός σωστού χαρακτήρα. Το να συνεχίσεις να ασκείσαι ξεπερνώντας τα ψυχολογικά εμπόδια του δασκάλου σου δε σημαίνει ότι γίνεσαι καλύτερος χαρακτήρας, σημαίνει όμως σίγουρα ότι παίρνεις τίτλο κατόχου της τέχνης. Ο τρόπος ήταν λάθος, γιαυτό και ένα μεγάλο μέρος των παραδοσιακών πολεμικών τεχνών έσβησε ή ενσωματώθηκε σε ολοκληρωμένα πολεμικά συστήματα. Τις περισσότερες φορές οι άνθρωποι που επιφορτίστηκαν τη συνέχιση της τέχνης δεν ήταν άξιοι συνεχιστές της. Παρόλο που είχαν τη τεχνική κατάρτιση δε μπόρεσαν να βρουν τρόπους διάδοσης. Στις κοινωνικές, οικονομικές, πολιτικές συγκυρίες της εποχής μας αυτό που χρειάζεται κάποιος που ασχολείται ενεργά με τις πολεμικές τέχνες είναι το κίνητρο να συνεχίσει να ασκείται σε αυτές.
Ο δάσκαλος είναι επιφορτισμένος για να δημιουργεί προϋποθέσεις που θα κρατούν αδιάκοπο το ενδιαφέρον του μαθητή για τη τέχνη. Μέσα από τη εφαρμογή της θα προστίθενται ψυχικά προτερήματα τα οποία βοηθούν στην αντιμετώπιση γενικότερα της καθημερινότητας και όχι αποκλειστικά μιας πολεμικής κατάστασης. Αυτό προϋποθέτει σωστούς χειρισμούς και υψηλή κατάρτιση του αντικειμένου. Στο γνωστικό υλικό του εκπαιδευτή θα πρέπει να υπάρχει το ιστορικό της πολεμικής τέχνης που διδάσκει, έτσι να μεταδίδεται αυτούσια. Το να "ενσωματώνει" στοιχεία από άλλη πολεμική τέχνη που γνωρίζει, θεωρώντας ότι ολοκληρώνει ένα σύστημα δείχνει έλλειψη γνώσης και ταυτόχρονα διαστρεβλώνει το σύστημα που διδάσκει. Το μπούντο αφορούσε ανθρώπους που ζούσαν σε μια συγκεκριμένη πόλη ή χωριό στο οποίο οι άνθρωποι είχαν κοινούς κώδικες. Θρησκεία, οικονομία, εχθρούς, πολιτική. Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι η τέχνη που δημιουργούσαν ήταν αποτέλεσμα όλων αυτών και πολλών άλλων τοπικών παραγόντων. Όταν ένας νέος μαθητής έρχεται να μάθει μια πολεμική τέχνη θα πρέπει να γνωρίσει το ιστορικό υπόβαθρο και να αντιληφθεί τη τέχνη όπως τη κατάλαβαν οι κάτοικοι της επαρχίας που δημιουργήθηκε. Η διαμόρφωση του χώρου προπόνησης, το εθιμοτυπικό, οι όροι της τέχνης και ο τρόπος εκτέλεσης θα πρέπει να παραμένει ανέπαφος. Επιδίωξη κάθε σύγχρονου δασκάλου πρέπει να είναι η αγάπη του μαθητή για μια τέχνη που μεταδόθηκε σε αυτόν αναλλοίωτη. Η μέθοδος διδασκαλίας είναι εκείνη που διαφοροποιείται.
Ένα σύγχρονο Ντότζο έχει ανάγκη από χρήματα τα οποία θα καλύπτουν τα έξοδα συντήρησης του χώρου και πολλές φορές και τα προς το ζην του δασκάλου. Ανέκαθεν υπήρχε αυτό, από τη δημιουργία του πρώτου Ντότζο. Τότε όμως ένα μεγάλο μέρος των μαθητών έμενε μέσα στο Ντότζο, καλλιεργούσαν το έδαφος γύρω απ’ αυτό και ένα μεγάλο μερίδιο παραγωγής πήγαινε στο δάσκαλο. Όσοι έμεναν έξω πλήρωναν, είτε σε χρήματα ή σε είδος (ρουχισμό, τρόφιμα, κ.λπ.). Καταλαβαίνουμε ότι η κατάσταση δεν έχει αλλάξει, απλά ο τρόπος. Η χρηματική ανταλλαγή δεν αλλάζει πολλά πράγματα αν δε γίνεται αυτοσκοπός του δασκάλου. Το να είναι φιλοχρήματος ένας δάσκαλος είναι ένα εκ των μειονεκτημάτων εκείνων που κάνουν κάποιον να σταματήσει να είναι πρότυπο, έτσι με τον καιρό το σύστημα τον αποβάλει. Αντιθέτως όταν η χρηματική ανταλλαγή υποκαθιστά απλά την παλιότερη ανταλλαγή σε εργασία ή είδος, χωρίς να επηρεάζει καθόλου τη σχέση δασκάλου-μαθητή και την αρμονία του χώρου.
Συμπερασματικά λοιπόν διαφωνώ με τη πρόταση του Λόουρι στο σημείο "όπως πρέπει". Στη θέση του θα έβαζα "όπως τότε"
Πιστεύω ακράδαντα ότι η πολεμική τέχνη αν διδάσκεται αυτούσια με σύγχρονη μέθοδο διδασκαλίας μπορεί να έχει μεγάλο κοινό. Απαιτείται γνώση πολλών διαφορετικών θεμάτων (διδασκαλίας, προπονητικής, ψυχολογίας) , αυτό το κάνει πολύ δύσκολο σα γνωστικό αντικείμενο. Παρόλα αυτά δεν υπάρχει άλλος τρόπος για να έχουμε κοινό. Αν θέλουμε να μεμψιμοιρούμε και να δικαιολογούμαστε για τις άδειες αίθουσες ας κάνουμε σημαία μας τα λόγια του συγγραφέα.
Επόμενο άρθρο
23/07/2014
Οι καλοκαιρινές διακοπές δεν είναι απαραίτητες
Προηγούμενο άρθρο
07/03/2014
Το πρότυπο που προωθεί η πολεμική τέχνη σήμερα
Πρόσφατα άρθρα
18/02/2024
Τι είναι το Ντάιτο Ρίου Αϊκί Ζίου Ζίτσου
18/02/2024
20/07/2023
Πόσο ασφαλής είναι για τα παιδιά μας η ενασχόληση με τις πολεμικές τέχνες;
23/04/2023
Τι σημαίνει κόκιου νάγκε στο Αϊκίντο
23/05/2022
Κοβιντ-19 και ψυχοσωματικές ασθένειες. Ο ρόλος των πολεμικών τεχνών στην αντιμετώπιση τους.