Συμπληρώματα διατροφής

Στην Ελλάδα υπάρχει γύρω από αυτό το θέμα μεγάλη ασάφεια και αμάθεια. Στη δεκαετία του ΄80 όταν και παρουσιάστηκαν σε ευρεία κυκλοφορία στους χώρους της σωματικής διάπλασης, τα συμπληρώματα ήταν εκείνη την εποχή ότι και τα αναβολικά στα μάτια του κόσμου με αποτέλεσμα όποιος είχε στη κατοχή του μια σκόνη πρωτεΐνης να θεωρείται "κάτοχος ναρκωτικών". Η λανθασμένη αντίληψη που επικρατούσε οδηγούσε ακόμα και αυτούς χρειαζόντουσαν κάποιο συμπλήρωμα να το αποφεύγουν φοβούμενοι την αποδοκιμασία του κόσμου.

Στη δεκαετία του ΄90 στα συμπληρώματα διατροφής ήρθαν να προστεθούν τα υποκατάστατα τροφής και τα προϊόντα αδυνατίσματος, με αποτέλεσμα κάθε προσπάθεια που είχε γίνει μέχρι τότε στο να αλλάξει γνώμη ο κόσμος γύρω από το τι είναι συμπλήρωμα διατροφής να καταρρεύσει. Συχνά παρακολουθούσαμε στα μέσα ενημέρωσης λιποδιαλυτικές κρέμες, βότανα αδυνατίσματος τα οποία υπόσχονταν αδύνατες μέρες. Το αποτέλεσμα ήταν να δημιουργούν τεράστια προβλήματα στην υγεία με μηδενικό αισθητικό αποτέλεσμα. Αυτή η κατάσταση έστρεψε και πάλι τον κόσμο μακριά από τα συμπληρώματα διατροφής.

Το 2002 η ευρωπαϊκή ένωση αντιλαμβανόμενη τη σύγχυση που επικρατεί, δημιουργεί μια νομοθεσία για όλα τα κράτη μέλη της η οποία αφορά τα συμπληρώματα διατροφής. Εκεί ορίζεται επακριβώς τι είναι συμπλήρωμα διατροφής και ποια στάνταρ θα πρέπει να τηρεί από τα συστατικά τα οποία περιέχει μέχρι και στο τι θα αναγράφεται στη συσκευασία.

Άρθρο 2
Για τους σκοπούς της παρούσας οδηγίας, νοούνται ως "συμπληρώματα διατροφής", τα τρόφιμα με σκοπό τη συμπλήρωση της συνήθους δίαιτας τα οποία αποτελούν συμπυκνωμένες πηγές θρεπτικών συστατικών ή άλλων ουσιών με θρεπτικές ή φυσιολογικές επιδράσεις, μεμονωμένων ή σε συνδυασμό, και τα οποία διατίθενται στο εμπόριο σε δοσιμετρικές μορφές, ήτοι μορφές παρουσίασης όπως κάψουλες, παστίλιες, δισκία, χάπια και άλλες παρόμοιες μορφές, καθώς και φακελάκια σκόνης, φύσιγγες υγρού προϊόντος, φιαλίδια με σταγονόμετρο, και άλλες παρόμοιες μορφές υγρών και κόνεων που προορίζονται να ληφθούν σε προσμετρημένες μικρές μοναδιαίες ποσότητες.

Κάθε προϊόν θα πρέπει να αναγράφει:

1) Λεπτομερώς όλα τα θρεπτικά συστατικά και τις ποσότητες του. 2) Την ημερήσια επιτρεπτή δοσολογία και να προειδοποιεί για τους κινδύνους υπέρβασης της. 3) Την απαγόρευση λήψης όπου και αν χρειάζεται από συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες (εγκύους, παιδιά, ασθενείς χρόνιων νοσημάτων κλπ). 4) Τη δήλωση ότι το συμπλήρωμα δεν υποκαθιστά μια σωστά ισορροπημένη διατροφή. 5) Την αναφορά "το παρόν προϊόν δεν είναι φάρμακο".

Κάθε προϊόν δεν θα πρέπει να αναγράφει ή να υπονοεί:

1) Το προϊόν έχει ιδιότητες πρόληψης ή αγωγής θεραπείας ή ανθρώπινης νόσου. 2) Ότι μια σωστή διατροφή δεν αποτελεί επαρκή πηγή κατάλληλων ποσοτήτων θρεπτικών συστατικών.

Σύμφωνα με την οδηγία τα κράτη μέλη δεν μπορούν να απαγορεύσουν ή να περιορίσουν το εμπόριο συμπληρωμάτων διατροφής που είναι σύμφωνα με τα μέτρα εφαρμογής.

Σήμερα όμως που το νομικό πλαίσιο έχει οριστεί υπάρχει το εξής ερώτημα. Ποιος μπορεί να γνωρίζει τις ανάγκες που παρουσιάζονται σε έναν οργανισμό και ακόμα αν γνωρίζει, θα έχει τη γνώση να με οδηγήσει στο σωστό συμπλήρωμα διατροφής αφού υπάρχουν χιλιάδες;

Η μερίδα του πληθυσμού η οποία πραγματικά χρειάζεται συμπλήρωμα στη διατροφή του είναι ελάχιστη. Είναι ομάδες που ασχολούνται καθημερινά με χειρωνακτική εργασία και επαγγελματίες αθλητές. Σε αυτούς οι ανάγκες σε πρωτεΐνη, βιταμίνες, υδατάνθρακες, ιχνοστοιχεία δεν επαρκούν στις ημερήσιες ανάγκες και κάτω από λεπτομερείς ιατρικούς ελέγχους θα πρέπει πρώτα να διαπιστωθεί η έλλειψη και μετά με τη βοήθεια αθλίατρου να δοθεί το κατάλληλο συμπλήρωμα.

Μέσα στα χρόνια δημιουργήθηκε στον πληθυσμό η πεποίθηση ότι για να νιώσει καλύτερα θα πρέπει να συμπεριλάβει στη διατροφή του διάφορα πολυβιταμινούχα σκευάσματα. Διαφημίσεις μας κατακλύζουν καθημερινά με πολυάσχολους ανθρώπους να γυρίζουν αποκαμωμένοι στο σπίτι και να έχουν να αντιμετωπίσουν και τις οικογενειακές ανάγκες. Σαν διέξοδος εμφανίζεται το σκεύασμα το οποίο αποτελείται από μια σειρά θρεπτικών συστατικών και δίνει στο σώμα μας την απαιτούμενη ενέργεια. Αν η διαφήμιση που περιέγραψα σας αγγίζει τότε σας πληροφορώ ότι αυτό που σας λείπει είναι ύπνος και όχι βιταμίνες. Πρέπει να προσαρμόσετε το καθημερινό σας διαιτολόγιο στις ανάγκες σας και μόνο. Να παίρνετε το γεύμα στην εργασία σας και να μην καταφεύγετε σε εύκολες λύσεις. Να κάνετε συχνά σνακ με φρούτα και να κινείστε όσο μπορείτε. Αν δε βρίσκετε χρόνο να γυμναστείτε προτιμήστε να μετακινείστε όσο γίνεται με τα πόδια. Αποφεύγετε να παίρνετε το ασανσέρ και χρησιμοποιείστε τις σκάλες σε όλες σας τις μετακινήσεις. Πηγαίνετε για ψώνια περπατώντας, προτιμήστε να πάτε μια βόλτα σε ένα πάρκο με τα παιδιά σας από το να κλειστείτε σε ένα χώρο που θα το παρακολουθείτε καθισμένοι. Η μεσογειακή διατροφή σε συνδυασμό με καθημερινή κίνηση προάγει μακροζωία. Ζώντας έτσι δε χρειάζεστε κανένα σκεύασμα. Όσοι έχετε χρησιμοποιήσει κάποια στιγμή της ζωής σας ένα συμπλήρωμα διατροφής είναι σχεδόν σίγουρο ότι νιώσατε καλύτερα. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι καλυτέρευσε η υγεία σας. Για να πειστείτε μπορείτε να κάνετε εξετάσεις πριν τη λήψη του και μετά. Θα διαπιστώσετε ότι τα αποτελέσματα δεν θα δικαιολογούν τη διάθεση σας. Αντιθέτως είναι πολύ πιθανό να πάθετε υπερβιταμίνωση όπου είναι πολύ δυσκολότερα αντιμετωπίσιμη από την αβιταμίνωση.

Παρόλα αυτά θα πρέπει να τονίσουμε τη χρησιμότητα των συμπληρωμάτων διατροφής στον αθλητισμό όπου οι καταπονήσεις στο σώμα είναι τεράστιες και αδύνατον να καλυφθούν μόνο από τη διατροφή. Εκεί το συμπλήρωμα συμβάλει στη υψηλή απόδοση και στη γρήγορη ανάρρωση. Με σωστή καθοδήγηση από το γιατρό που παρακολουθεί τον αθλητή δημιουργεί το σωματικό υπόβαθρο που θα μεγιστοποιήσει την απόδοση.

Η πλειονότητα των σκευασμάτων είναι επιτρεπόμενη από τη διεθνή ολυμπιακή επιτροπή και έτσι δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα με τη λήψη τους. Ορισμένα μάλιστα για τη σύνθεση τους δεν χρησιμοποιούν ζωικά προϊόντα, έτσι γίνονται προσιτά και σε χορτοφάγους. Σε αυτή τη περίπτωση ο αθλίατρος θα πρέπει να επιλέξει τα σκευάσματα αφού πρώτα εξατομικεύσει το διαιτολόγιο του αθλητή και διαγνώσει τι ακριβώς χρειάζεται να συμπληρώσει στη διατροφή του. Ακόμα και σε αυτή την ομάδα όμως υπάρχει ο κίνδυνος της μη απορροφητικότητας του σκευάσματος από τον οργανισμό του αθλητή και η δημιουργία παρενεργειών. Η αιτιολογία είναι απλή. Το σκεύασμα είναι μια χημική σύνθεση και όχι τροφή.

Ο ανθρώπινος οργανισμός από τις πρώτες μέρες που εμφανίσθηκε στον πλανήτη προσαρμόσθηκε σε ένα περιβάλλον διάσπασης και αφομοίωσης θρεπτικών συστατικών από τη φύση. Από την είσοδο μέχρι την έξοδο της τροφής δημιουργήθηκε και εξελίχθηκε ένα πολύπλοκο εργαστήριο. Κάθε λειτουργία που περιλαμβάνει από τη διάσπαση της τροφής σε μικρά μέρη και τη λίπανση της (μάσηση), μέχρι και την τελική αποβολή μόνο των άχρηστων συστατικών (αφόδευση) είναι τόσο τέλεια προσαρμοσμένη σε ένα και μόνο πράγμα, τη λήψη τροφής από τη φύση. Ως εκ τούτου οτιδήποτε άλλο (σκεύασμα) πέραν αυτής δεν μπορεί να εγγυηθεί ο οργανισμός σας την απορρόφηση του. Μην καταναλώνετε οτιδήποτε προβάλλεται ότι σας προσφέρει κάτι το οποίο ουσιαστικά δε σας λείπει.

Αν αισθάνεστε άσχημα επισκεφτείτε ένα γιατρό όπου θα σας δει διεξοδικά και αν χρειαστεί θα σας ζητήσει να κάνετε μερικές εξετάσεις. Πριν αρχίσετε να πίνετε οποιαδήποτε ουσία προβάλεται στα μέσα ενημέρωσης βεβαιωθείτε ότι την χρειάζεστε. Τίποτα δεν είναι πολυτιμότερο από την υγεία μας.